Wózki widłowe

Większość z nas ma ogólne wyobrażenie czym jest wózek widłowy, lecz istnieje bardzo wiele rodzajów, źródeł zasilania, rozmiarów, aplikacji i technologii które tworzą te wspaniałe i użyteczne urządzenia. Wózki widłowe wyglądają prosto, lecz te niepozorne maszyny podnoszą towar o masie kilkunastu a czasem nawet kilkudziesięciu ton na wysokość wielu metrów bez ryzyka wywrócenia się. Wózki widłowe nierzadko pracują 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu i transportują ładunki potrzebne dla wszystkich głównych gałęzi przemysłu na świecie…

Historia wózków widłowych rozpoczęła się ponad 100 lat temu a zapoczątkowały je metalowe dwukołowe wózki transportowe. Taki rodzaj „sprzętu magazynowego” został wynaleziony jednocześnie przez wielu rzemieślników i umożliwiał przemieszczenie ciężkich ładunków bez konieczności ręcznego ich podnoszenia. Ten typ wózków jest zresztą popularny aż do dzisiaj w niewielkich hurtowniach i na zapleczach sklepów. Można więc rzec że mały magazynowy wózek transportowy zapoczątkował rozwój ogromnej branży jaką są wózki widłowe i urządzenia techniki magazynowej.

Pod koniec XIX wieku większość stacji kolejowych na całym świecie posiadało drezyny które stanowiły pierwowzór wózków widłowych. Ich największą wadą było to iż musiały być ładowane ręcznie.  Pierwsza ruchoma platforma towarowa została opatentowana w 1867 roku i była wykonana w większości z drewna, jedynymi metalowymi elementami były mosty i odlewane koła. „Operator” stał na tej samej platformie na którą był ładowany towar i napędzał go siłą mięśni. Wynalazca wózka transportowego nie był niestety mistrzem marketingu, gdyż jego świetna idea nie została  rozpowszechniona przez kolejnych 40 lat.

W 1906 roku przewoźnik Platforma transportowakolejowy Pennsylvania Railroad ulepszył platformę transportową poprzez dołożenie do niej napędu elektrycznego, tworząc tym samym pierwszy na świecie wózek transportowy nie napędzany siłą mięśni. Elementy sterujące zostały umieszczone na pulpicie za częścią załadunkową, więc operator stojąc z tyłu miał możliwość obserwowania ładunku i patrzenia w kierunku poruszania się. Pomysł całkowicie zrewolucjonizował rynek transportu i był wykorzystywany przez wiele, wiele lat. Wózki transportowe zostały wykorzystanie w wielu innych branżach i dopiero ich wielka popularność oraz coraz cięższe ładunki wymusiły wynalezienie wózków umożliwiających podnoszenie ładunku z ziemi.

Pierwsze próby połączenia ruchu poziomego z podnoszeniem pionowym były bardzo wcześnie bo już 1887 roku kiedy to zbudowano wózek z platformą unoszącą się o kilkanaście centymetrów.  Aż ciężko uwierzyć,  że ten pomysł nie był udoskonalany i rozwijany poprzez ponad 20 lat. Przełom nastąpił w 1909 roku kiedy wynaleziono pierwszy wózek który mógł unieść ładunek z ziemi jednocześnie go przytrzymując – służył do transportu bel w przemyśle papierniczym. W tym czasie wiele różnych firm na świecie opatentowało swoje wynalazki  co zapoczątkowało Chwytak do bel papierurozwój urządzeń Techniki magazynowej. Przełomem było zastosowanie łożysk kulkowych w kołach dzięki czemu 1 człowiek był w stanie przepchnąć ładunek o masie około 1800 kg a nie 650 kg jak w przypadku transportu towaru wózkiem wyposażonym w żeliwne koła odlewane.

Pierwsze wózki z widłami (stąd nazwa wózki widłowe :-)) były lekko zmodyfikowanymi wózkami ręcznymi. Początkowo platformy były obniżane do ziemi w celu ich łatwiejszego załadunku, oraz miały 4 podpory (po jednej w każdym narożniku) które zapobiegały wywróceniu się na zakrętach. Z biegiem czasu obniżane platformy zostały zastąpione widłami które umożliwiały uniesienie ładunku. Zanim jednak widły przybrały obecny kształt pojawiało się wiele różnych koncepcji, co bardzo utrudniało pracę. Niejednokrotnie jeden wózek był przeznaczony do podnoszenia tylko jednego rodzaju ładunku, co powodowało że w firmach było kilka wózków każdy do transportu innego rodzaju towaru. Wszystko co ma wady ma tez oczywiście swoje zalety – rzemieślnicy zaczęli więc upraszczać swoje wózki tak aby mogły przewozić więcej niż tylko jeden rodzaj ładunku. Owocem rozwoju tych koncepcji było stworzenie w 1919 roku wózka z widłami które podnosiły się kilkadziesiąt centymetrów nad ziemię i dzięki czemu umożliwiały załadunek wielu różnych produktów używając tego samego wózka. Wciąż był to jednak wózek platformowy z doczepioną jedną widłą na którym stał operator.

Tak jak wiele świetnych wynalazków wózki widłowe które przypominają te obserwowane na co dzień zostały wynalezione zupełnie przypadkiem. W 1917 roku firma Clark – producent osi przemysłowych dla przemysłu kolejowego – zbudowała na potrzeby swojej działalności transportowy wózek przemysłowy – Trucktractor. Służył on do transportowania ładunków na terenie fabryki, lecz klienci którzy do niej przybywali, byli tak zachwyceni możliwościami wózka że oprócz składania zamówień na osie kupowali także Trucktractor-y.  W 1918 roku firma wyprodukowała 8 takich wózków a w roku 1919 już 75 kolejnych.

Clark Trucktractor - 1917
Clark Trucktractor – 1917

Pomiędzy 1919 a 1926 rokiem wprowadzano wiele zmian w konstrukcji, które przełożyły się znacząco na  poprawę wydajności pracy. Jedną z nich było zmniejszenie rozstawu osi, bez negatywnego wpływu na stabilność wózka. Przeciwwagę – którą w tamtych czasach stanowiła bateria – umieszczano z tyłu wózka aby była maksymalnie odsunięta od punktu  podparcia.  Rok później wprowadzono możliwość „poruszania” się masztu do tyłu i do przodu niezależnie od mechanizmu podnoszenia i opuszczania, zastąpiono nitowanie spawaniem – co zapoczątkowało dynamiczną rozbudowę wózków przystosowanych do przemieszczania towarów o różnej masie.

W 1922 roku wynaleziono wózek Truclift który jest uznawany za pierwszy wózek na świecie w którym wykorzystano hydraulikę siłową zamiast dotychczas stosowanych mechanizmów zapadni i dźwigni mechanicznych.

Trucklift - pierwszy wózek z układem hydraulicznym
Trucklift – pierwszy wózek z układem hydraulicznym

W roku 1923 amerykańska firm Yale zaprojektowała wózek widłowy z masztem który mógł podnieść  towar wyżej aniżeli wynosiła wysokość jego samego. Dlatego też, to właśnie oni są uznawani za pierwszego producenta wózka widłowego na świecie, przy czym należy zaznaczyć iż mechanizm podnoszenia był skonstruowany starym sposobem – czyli dźwigni i zapadni.  W kolejnych artykułach przyjrzymy się nieco bliżej poszczególnym typom wózków widłowych i ich zastosowaniu w czasach obecnych…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *